BLOG TRÀ

Vốn dĩ được gọi là trà cung đình bởi thú uống trà, thưởng trà xuất phát từ cung đình Huế. Trước đây, văn hóa này chỉ dành cho vua quan do sự cầu kỳ trong việc chuẩn bị để nấu một ấm trà cho đến các nghi thức cầu kỳ của việc thưởng trà, người dân thường không có điều kiện để thực hiện.

Và Trà cung đình Huế được kết hợp từ nhiều loại thảo dược khác nhau nên trà không chỉ là một thức uống giải khát mà còn là liều thuốc bổ cho sức khỏe. Có nhiều loại trà khác nhau mà mỗi loại lại là một bài thuốc. Có trà dành cho người già để bình ổn huyết áp, có trà dành cho phụ nữ giúp làm đẹp da, có trà lại dành cho thành niên giúp tăng cường sinh lực lại có cả loại dành cho người bị bệnh tiểu đường hay có những loại giúp người uống bắt căng thẳng, giảm stress…

Chỉ cần nghe đến tên “ Trà Cung Đình” thế thôi là đã đủ biết để có một ấm trà không hề đơn giản. Nguyên liệu để pha trà tất nhiên là gồm phần trà và nước, ngoài ra tùy theo từng vị mà thêm các thành phần hoa, quả hay các loại lá khác nhau. Tuy cũng chỉ từng đấy công đoạn nhưng mỗi công đoạn của trà cung đình cầu kỳ hơn bình thường khá nhiều.Từ việc hái trà đã phải tuân thủ nghiêm ngặt theo quy định, hái giờ nào, hái ra sao, cắt ngắt ngọn, ngâm tẩm trà trong bao lâu, phơi và sấy khô như thế nào…Nước để pha trà phải là nước mưa được hứng vào chum, vại sạch; nếu là lấy nước giếng thì phải nước giếng có độ sâu như thế nào… nói chung rất phức tạp, cầu kỳ như thế mới chỉ là công đoạn chuẩn bị nguyên liệu. Đến phần thực hiện mới lắm công phu, nước sôi phải đảm bảo chỉ ở dạng sủi tăm, nước sôi quá già sẽ làm cho trà bị nồng, giảm hương thơm. Nước non sẽ không đủ đảm bảo trà tiết ra đủ chất, đủ vị… Rồi sau đó là tùy vào từng loại trà mà thêm các thành phần hoa, hay quả hoặc một vài thứ lá cây quý nào đó.

Người dân ở Huế ngày nay vẫn kể câu chuyện về việc thưởng thức trà xưa kia chỉ dành cho vua. Để pha trà cho vua, vào buổi chiều tối các thị nữ trong cung sẽ chèo thuyền ra hồ Tĩnh Tâm trong Hoàng Thành và cho trà vào giữa những búp sen. Sáng sớm hôm sau sẽ ra hồ sen để lấy trà đã được ướp mùi sen thiên nhiên, tinh khiết pha dâng lên vua. Trà cung đình dành cho vua không sử dụng một bộ ấm chén cho cả bốn mùa mà phải có bốn loại chén khác nhau để phù hợp với thời khắc Xuân, Hạ, Thu, Đông. Đấy là câu chuyện kể về ngày xưa. Giờ đây trà cung đình được bán phục vụ cho mọi tầng lớp. Cách thức pha và thưởng trà cũng không còn quá cầu kỳ như vậy nữa, song với người Huế uống trà vẫn là một hình thức nghi lễ, một nét đẹp văn hóa cần giữ gìn.

Những gia đình làm trà cung đình ở Huế hiện nay, hầu hết đều thuộc dòng dõi vua quan triều nhà Nguyễn với những bí quyết riêng được truyền qua nhiều thế hệ. Những loại thảo dược hay được sử dụng trong trà cung đình gồm: vối nụ, tim sen, đại táo, hồng táo, khổ qua, cam thảo, hoa hòe, hạt chi chi, hoài sơn, hoa cúc, hoa hồng, atiso, hoa cúc, hoa cúc ngọt, hoa lài, quyết minh tử… Sau khi được bào chế qua đủ các công đoạn bí truyền của từng gia đình, trà sẽ được chọn giờ để “sao vàng hạ thổ” theo quy luật âm – dương, không sử dụng bất kỳ loại hóa chất phụ gia nào.

Nhờ những sự tinh tế đó, mà những người thưởng trà lâu năm thì it nhất cũng phải được một lần đặt chân đến mảnh đất chứa đựng nhiều lịch sử này. Và thật thú vị khi mọi người đến Huế, thưởng trà trong một buổi chiều nhẹ nhàng nắng vàng ươm, hay ngồi kế bên khung cửa sổ ngắm nhìn cảnh mưa tuôn nhẹ hạt, lất phất dịu dàng bay trong gió và sau đó nhấp một ngụm trà, vị đăng đắng của khổ qua, tim sen Huế, vị ngọt mát của Atiso lan tỏa, hòa lẫn hương thơm của hoa lài, cúc… trong một khung cảnh tĩnh lặng, nho nhã. Du khách còn được thưởng thức hương vị kẹo lạc Huế giòn tan, ngọt lịm (hoặc bánh đậu xanh, hạt sen).

Trước đây, để phục vụ các vua thời Nguyễn những ngày trong cung có cách pha trà rất độc đáo: buổi chiều tối cho trà vào những búp sen mọc ở hồ Tĩnh Tâm trong Hoàng Thành; sáng sớm hôm sau lấy trà để pha trà với hương sen tự nhiên thoang thoảng, tinh khiết. Ngày nay, người ta pha trà cung đình đơn giản hơn. Sau khi trộn đều gói trà, cho khoảng 20 gram trà vào bình, chế nước sôi tráng nước đầu tiên để rửa trà. Tiếp tục đổ nước sôi vào bình trà lần hai để sau khoảng 5 phút rồi rót ra tách để thưởng thức. Cũng có thể sau khi pha, cho trà vào tủ lạnh hoặc đập đá nhỏ uống chung với trà nóng. Người ta nói rằng uống một bình trà cung đình có công dụng bồi bổ sức khỏe tương đương một chén thuốc Bắc, giúp người già ngủ ngon, bình ổn huyết áp, tốt cho người tiểu đường; mang lại cho chị em phụ nữ làn da mịn màng, mát rượi. Với người trẻ, uống vài chén trà cung đình sẽ tăng cường sức khỏe, giảm căng thẳng… Tôi và anh bạn chỉ mất 30 ngàn đồng cho một lần thưởng thức trà cung đình Huế. Thưởng thức trà cung đình Huế còn để cảm nhận một phần tính cách Huế: tinh tế, trầm tĩnh và tao nhã!

Bởi lẽ như thế Trà cung đình Huế đã trở thành một nét đẹp văn hóa, một đặc sản riêng của Huế và trở thành di sản văn hóa của Việt Nam từ xưa đến nay, mang lại cho chúng ta giữa cuộc sống bộn bề là chút hoài cổ, chút tinh tế, chút tao nhã của nền văn hóa xưa

Nguồn: Sưu Tầm