Nên gọi Chè hay Trà?

Tại Việt Nam, từ “chè” và “trà” thường được sử dụng một cách linh hoạt, tùy theo vùng miền và ngữ cảnh.

Ở miền Bắc, “chè” dùng để chỉ cả cây trồng và sản phẩm chế biến từ lá của cây chè.

Trong khi ở miền Nam, “chè” chỉ cây trồng và “trà” là sản phẩm được chế biến từ cây chè.

Vậy đâu là cách gọi đúng và lịch sử của hai từ này là gì?

Nguồn Gốc Ngôn Ngữ

Ngôn ngữ viết và nói về từ “trà” tại Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Hoa và đã trở thành một từ Việt phổ thông trong dân gian.

Trà là âm Hán Việt, còn chè là âm Việt Hán.

Trong các tài liệu từ điển như Từ Điển Tiếng Việt (1994) và từ điển của Trung Tâm Ngôn Ngữ và Văn Hoá Việt Nam (1998).

Từ “chè” và “trà” được giải nghĩa rõ ràng với các ý nghĩa khác nhau:

Chè: Một loại cây nhỏ, lá răng cưa, hoa màu trắng; sản phẩm chế biến từ lá và búp cây chè. Một món ăn ngọt nấu bằng đường mật với các chất bột, hạt, củ.

Trà: Búp chè đã sao, đã chế biến để pha nước uống. Một loại cây cùng họ với cây chè, trồng làm cây cảnh. Một loại chim nhỏ lông xanh biếc, chuyên bắt cá; loại cây trồng trên một diện tích đất lớn.

Sử Dụng Trong Văn Chương

Trong các tác phẩm văn chương, cả hai từ “chè” và “trà” đều được sử dụng. Ví dụ:

Nguyễn Trãi: “Sớm ba chén chè sen, mát ruột, nài chi vò đất hẩm hiu.”

Nguyễn Tuân: “Sớm nào dạy cụ cũng ngâm một vài bài thơ. Giọng thật ấm, thật trong, cụ hay ngâm: Mai sớm một tuần trà, Canh khuya dăm chén rượu.”

Hai Luồng Truyền Bá

Trên thế giới, âm “trà” và “cha” từ Trung Hoa được truyền bá qua hai con đường chính:

Âm Hán phổ thông CHA: Lan truyền sang Nhật Bản, Ba Tư, Ả Rập, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và các quốc gia láng giềng.

Thổ âm TEY: Truyền bá qua các đội thương thuyền đến phương Tây. Dẫn đến âm “tea” trong tiếng Anh và các ngôn ngữ châu Âu khác.

Nên gọi Chè hay Trà?

Tóm lại, việc sử dụng từ “chè” hay “trà” tại Việt Nam phụ thuộc vào vùng miền và ngữ cảnh cụ thể.

Cả hai từ đều có nguồn gốc sâu xa và mang trong mình giá trị văn hóa, lịch sử phong phú.

Trong khi miền Bắc chủ yếu sử dụng từ “chè” cho cả cây và sản phẩm, miền Nam phân biệt rõ ràng giữa “chè” và “trà”.

Việc hiểu rõ về nguồn gốc và cách sử dụng của hai từ này giúp chúng ta tôn trọng và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Bạn có thể tham khảo thêm về Trà Thái Nguyên, sạch và chính gốc.

Các bài viết về Trà , Các loại Trà Xanh và Thực phẩm tốt cho sức khỏe tại Việt Nam.