Trà Tà Xùa có xuất xứ từ xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Tại xã Tà Xùa có hai bản còn nhiều Trà và những cây Trà Cổ Thụ nhất là bản Trung Trinh và bản Móng Vàng, có thể coi Trà Tà Xùa như một đặc sản trà của Tà Xùa nói riêng và của Việt Nam nói chung, với đặc tính cây trà mọc trên vùng cao, quanh năm có khí hậu từ mát tới lạnh sâu và đặc điểm thổ nhưỡng cho phép cây trà sống và phát triển mạnh mà không cần sự chăm bón của dân bản vì thế đây cũng là một loại trà sạch và đặc biệt thuần khiết.
Một chén trà Tà Xùa pha đúng cách sẽ khiến bạn thấy được sự thanh khiết từ hương thơm và hậu vị của loại trà này. Vậy làm sao để có được chén trà đó ?. Dưới đây là cách pha trà được tổng kết từ kinh nghiệm mang tính chủ quan của Thưởng Trà Quán [xong cũng đã được nhiều người sành trà kiểm nghiệm và đánh giá cao], nay chúng tôi xin mang cách đó đến với mọi người, rất mong được nhận thêm những góp ý từ cộng đồng để chúng ta có thêm những chén trà ngon!
Chuẩn bị
Nước: quý vị dùng nước lọc hoặc nước mưa (nếu có), vì các loại nước này hạn chế các tạp chất tạo mùi lạ sẽ làm ảnh hưởng đến hương của Trà.
Trà cụ (căn bản cũng là quan trọng nhất): Ấm chuyên [dùng pha trà], Chén tống [chén to (cũng có thể dùng một chiếc ấm để thay thế) có thể đựng được lượng nước trà đủ san ra các chén trà với số chén theo số người uống], Thìa [dùng để xúc trà tránh tiếp xúc bằng tay] và Chén quân [chén để uống trà], lựa những chiếc chén quân có độ lớn đựng được lượng nước trà đủ cho 3 ngụm một ngụm lớn và hai ngụm bé.
Pha Trà
1. Đun nước: Tốt nhất nên đun nước từ bếp gas hoặc bếp than hoa để nước nóng lên từ từ đến sôi lớn nhấc ra mở nắp ấm để cho nước trong ấm trở lại phẳng lặng [việc này giúp hạ nhiệt độ nước], rót nước vào phích từ độ cao khoảng 30cm với dòng nước có đường kính khoảng 1cm [tiếp tục hạ nhiệt độ nước]. Với cách đun và rót nước vào phích như vậy thì sau khi rót nước xong quý vị sẽ có phích nước với độ nóng thích hợp để pha trà Tà Xùa.
2. Cho lượng trà thích hợp (tùy thuộc vào khẩu vị của quý vị, với tôi thường thì 1-2 người uống, một lạng pha khoảng 6-7 ấm, từ 3 người trở lên một lạng pha khoảng 4-5 ấm) vào ấm chuyên.
3. Đánh thức trà: Rót nước từ độ cao khoảng 10cm, dòng nước lớn, lượng nước vừa ngập trà trong chuyên, lắc nhẹ ấm và rót ra ngay, sau khi rót nước đi để nguyên như vậy khoảng 10 giây.
4. Trong khi chờ cho Trà ngậm nước các bạn tráng chén tống và chén quân với nước nóng.
5. Ủ trà lần đầu: Rót nước vào ấm từ độ cao 15cm với dòng nước nhỏ đến ngập trà trong chuyên mực nước vượt khỏi trà bằng 1/3 lượng trà trong ấm, ủ khoảng 7 giây, sau đó rót ra chén tống.
6. Ủ trà những lần tiếp theo: Sau khi uống hết trà của nước ủ đầu tiên chúng ta tiến hành ủ tiếp trà để cùng nhau thưởng thức, cách rót nước vẫn như lần ủ đầu tiên xong thời gian ủ cứ lần sau bằng thời gian ủ lần trước cộng thêm 3 – 5 giây, mỗi lần ủ xong đều rót hết trà ra chén tống.
Uống trà – Thử trà
Trà đã được rót ra chén tống giờ chúng ta rót ra các chén quân để thưởng thức, với chén trà đầu tiên này chúng ta nên uống thành 3 ngụm [cách này vừa để thưởng thức vừa là để tỏ lòng cảm tạ đối với người mời trà cũng là để kiểm tra chất lượng trà]: ngụm thứ nhất bé đủ để nếm ở đầu lưỡi và đồng thời ngửi hương thơm của trà, ngụm thứ hai uống một ngụm lớn gần hết chén trà đẩy cho trà tràn vào mọi ngóc ngách trong khoang miệng (nhưng tuyệt nhiên không được để phát ra tiếng sẽ ảnh hưởng đến cảm giác của người cùng thưởng thức trà) rồi nuốt hết, hãy cảm nhận hậu hương của Trà, ngụm thứ ba uống hết chỗ còn lại nhằm kiểm lại tiền hương, tiền vị và kiểm thêm hậu vị của Trà. Từ chén trà thứ 2 mỗi người uống theo cách riêng của mình, từng ngụm nhỏ hay một ngụm lớn tùy thích sao cho thấy sảng khoái.
Tác giả : Việt Bắc